Αίμα στα κόπρανα

 

Το αίμα στα κόπρανα είναι ένα σύμπτωμα που δεν πρέπει ποτέ να αγνοείται. Μπορεί να σχετίζεται με αθώες παθήσεις, όπως οι αιμορροΐδες ή οι ραγάδες, αλλά ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη σοβαρότερων νοσημάτων του πεπτικού συστήματος, όπως η ελκώδης κολίτιδα ή ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Η έγκαιρη αναγνώριση και διερεύνηση της αιτίας είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση.

Το αίμα μπορεί να εμφανίζεται ορατό, είτε να ανιχνεύεται μόνο εργαστηριακά. Η παρατήρηση της ποσότητας, του χρώματος και της συχνότητας εμφάνισης βοηθά σημαντικά στον προσανατολισμό της διάγνωσης.

 

Αίμα στα κόπρανα: Χρώμα και μορφή

Το χρώμα του αίματος σχετίζεται με το σημείο αιμορραγίας στον πεπτικό σωλήνα. Έντονο κόκκινο αίμα συνήθως υποδηλώνει αιμορραγία από το χαμηλό πεπτικό, όπως τον πρωκτό ή το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου. Αντίθετα, μαύρα ή πίσσας χρώματος κόπρανα (μέλαινα) υποδεικνύουν πιθανή αιμορραγία από το στομάχι ή το λεπτό έντερο, λόγω της πέψης του αίματος.

Η μορφή του αίματος έχει επίσης σημασία. Το αίμα μπορεί να καλύπτει την επιφάνεια των κοπράνων, να είναι αναμεμειγμένο με αυτά ή να εμφανίζεται μόνο στο χαρτί. Επιπλέον, η παρουσία βλέννας ή πόνου κατά την αφόδευση αποτελεί χρήσιμη πληροφορία για τον ιατρό.

 

Αίμα στα κόπρανα: Πιθανές αιτίες

Οι πιο συχνές και σημαντικές παθήσεις που σχετίζονται με αίμα στα κόπρανα περιλαμβάνουν:

• Αιμορροΐδες: Διογκωμένα φλεβικά πλέγματα στον πρωκτικό σωλήνα. Προκαλούν ανώδυνη αιμορραγία με ζωηρό κόκκινο αίμα.
• Ραγάδες πρωκτού: Μικρές σχισμές στο δέρμα, που προκαλούν αιμορραγία και έντονο πόνο.
• Εκκολπωματίτιδα: Φλεγμονή ή ρήξη των εκκολπωμάτων του παχέος εντέρου. Μπορεί να προκαλέσει απότομη, χωρίς πόνο αιμορραγία.
• Πολύποδες: Καλοήθεις βλάβες του εντέρου που συχνά δεν προκαλούν συμπτώματα, αλλά ενδέχεται να αιμορραγούν.
• Καρκίνος παχέος εντέρου ή ορθού: Σοβαρή αιτία. Προκαλεί ανώδυνη αιμορραγία, συνήθως σε μικρές ποσότητες, συνοδευόμενη από αλλαγές στις κενώσεις.
• Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, Crohn): Προκαλούν αίμα και βλέννα στα κόπρανα, με κοιλιακό άλγος και διάρροια.
• Λοιμώξεις του εντέρου: Μικρόβια όπως E. coli και σαλμονέλα μπορεί να προκαλέσουν αιματηρή διάρροια.
• Αγγειοδυσπλασίες: Δυσμορφίες αγγείων στο έντερο, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους, μπορεί να αιμορραγούν αυθόρμητα.
• Πεπτικό έλκος ή γαστρίτιδα: Σε σπανιότερες περιπτώσεις, προκαλούν μαύρα κόπρανα λόγω αιμορραγίας από το στομάχι.
• Ρινική ή στοματική αιμορραγία: Αν καταποθεί, μπορεί να εμφανιστεί στα κόπρανα.

 

 

Συμπτώματα που συνοδεύουν την αιμορραγία

Η αιμορραγία μπορεί να εμφανιστεί μεμονωμένα ή να συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα. Πόνος στην αφόδευση, δυσφορία στον πρωκτό, φαγούρα ή αίσθηση καύσου ενισχύουν την πιθανότητα καλοήθους αιτίας, όπως ραγάδα ή αιμορροΐδες. Αντίθετα, η παρουσία διάρροιας, πυρετού, βλέννας ή απώλειας βάρους δημιουργεί υποψίες για φλεγμονώδεις ή κακοήθεις παθήσεις.

Η χρόνια μικρή απώλεια αίματος μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία, με συνοδά συμπτώματα όπως αδυναμία, κόπωση, ταχυκαρδία ή ωχρότητα. Επίσης, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου (δυσκοιλιότητα, εναλλαγή με διάρροια, στένωση κοπράνων) αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια που δεν πρέπει να παραβλέπονται.

 

Διαγνωστικές εξετάσεις

Ο γιατρός επιλέγει τις κατάλληλες εξετάσεις ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς, τα συμπτώματα και την εντόπιση της αιμορραγίας:

• Δακτυλική εξέταση ορθού: Επιτρέπει την άμεση αξιολόγηση του πρωκτικού σωλήνα.
• Ορθοσκόπηση/Σιγμοειδοσκόπηση: Οπτικός έλεγχος του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου.
• Κολονοσκόπηση: Η πιο πλήρης ενδοσκοπική εξέταση του παχέος εντέρου. Επιτρέπει λήψη βιοψιών ή αφαίρεση πολυπόδων.
• Ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού: Χρησιμοποιείται σε ύποπτες περιπτώσεις αιμορραγίας από στομάχι ή δωδεκαδάκτυλο.
• Εξέταση κοπράνων: Ανίχνευση λανθάνοντος αίματος, παρασιτολογικός και μικροβιολογικός έλεγχος.
• Αιματολογικός έλεγχος: Ανίχνευση αναιμίας ή φλεγμονωδών δεικτών.
• Απεικονιστικές μέθοδοι (αξονική, μαγνητική): Χρήσιμες για αποσαφήνιση ασαφών ευρημάτων ή όταν οι ενδοσκοπήσεις αποτύχουν.

Η σωστή αξιολόγηση οδηγεί στον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση επικίνδυνων παθήσεων και επιτρέπει την έγκαιρη παρέμβαση.

 

Αίμα στα κόπρανα: Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της αιμορραγίας. Για τις καλοήθεις περιπτώσεις, όπως οι αιμορροΐδες ή οι ραγάδες, συνιστάται αρχικά συντηρητική αγωγή. Αυτή περιλαμβάνει διατροφή με πολλές φυτικές ίνες, επαρκή ενυδάτωση, καθαρτικά ή τοπικά σκευάσματα. Αν αποτύχει η συντηρητική προσέγγιση, εφαρμόζονται ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως απολίνωση, σκληροθεραπεία ή laser.

Σε περιπτώσεις φλεγμονωδών νόσων του εντέρου, η θεραπεία περιλαμβάνει μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή με κορτικοστεροειδή, αμινοσαλικυλικά ή βιολογικούς παράγοντες. Οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με αντιμικροβιακή αγωγή και υποστηρικτική φροντίδα. Πολύποδες αφαιρούνται ενδοσκοπικά κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης. Σε κακοήθειες απαιτείται ογκολογική διαχείριση, που περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση και, ενδεχομένως, χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία.

Η αντιμετώπιση καθορίζεται από την ηλικία του ασθενούς, τα συνυπάρχοντα νοσήματα και τα ευρήματα των εξετάσεων.

 

Πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια;

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εμφάνιση αίματος στα κόπρανα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επείγον περιστατικό. Αν το αίμα είναι σε μεγάλη ποσότητα, συνοδεύεται από έντονο πόνο, ζάλη, λιποθυμία ή πυρετό, πρέπει να αναζητηθεί άμεση ιατρική φροντίδα.

Ακόμη και σε περιπτώσεις μικρής αιμορραγίας, αν αυτή επιμένει για περισσότερο από λίγες ημέρες ή επανεμφανίζεται τακτικά, χρειάζεται διαγνωστική διερεύνηση. Η παρουσία μαύρων κοπράνων, ανεξήγητης απώλειας βάρους ή ιστορικού καρκίνου στην οικογένεια αποτελεί σαφή ένδειξη για κολονοσκόπηση.

 

Ο καταρτισμένος Γενικός Χειρουργός Σπύρος Χ. Ανδρικόπουλος έχει μετεκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση των παθήσεων του παχέος εντέρου σε πολυάριθμα νοσοκομεία της Μ. Βρετανίας. Διατελεί διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του Λευκού Σταυρού Αθηνών. Εάν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερα σχετικά με το αίμα στα κόπρανα ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.