Περιεδρικό απόστημα: Συμπτώματα, Αντιμετώπιση & Θεραπεία

Τι είναι το περιεδρικό απόστημα;

Πρόκειται για μια φλεγμονή που εντοπίζεται στην περιοχή γύρω από τον πρωκτό και το ορθό (το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου). Το απόστημα είναι μία κλειστή κοιλότητα που περιέχει πύον. Το περιεδρικό απόστημα είναι συχνά επιφανειακό και βρίσκεται κάτω από το δέρμα, γύρω από τον πρωκτό. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το απόστημα έχει επεκταθεί βαθύτερα μέσα στα μαλακά μόρια και τους ιστούς που περιβάλλουν το ορθό (περιορθικό απόστημα). Και οι δύο τύποι αποστημάτων χρήζουν άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης. Οι καθυστερήσεις της θεραπείας μπορεί να οδηγήσουν σε επιδείνωση και επέκταση της φλεγμονής με σοβαρές επιπλοκές και συνέπειες για την υγεία.

Τα περιεδρικά αποστήματα αποτελούν συχνές παθήσεις της περιπρωκτικής περιοχής. Κατά ένα ποσοστό πάνω από 50%, το απόστημα αυτό θα εξελιχθεί σε περιεδρικό συρίγγιο. Σε αυτό το σημείο η νόσος βρίσκεται στη χρόνια φάση της, και χρήζει άμεσης ιατρικής περίθαλψης.

 

Ταξινόμηση περιεδρικών αποστημάτων

Ανάλογα με τη θέση του αποστήματος στην περιοχή του πρωκτού και του ορθού, ταξινομείται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

• Περιπρωκτικό απόστημα: Το περιπρωκτικό απόστημα εκτείνεται στην περιοχή γύρω από τον πρωκτό και αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό περίπου 19% των περιπτώσεων. Εκδηλώνεται με πυρετό και πόνο, ο οποίος γίνεται χειρότερος όταν ο ασθενής βρίσκεται σε καθιστή θέση.
• Διασφιγκτηριακό ή ενδοσφιγκτηριακό απόστημα: Τα αποστήματα αυτά αποτελούν το 19% των περιστατικών της πάθησης. Βρίσκονται στην περιοχή ανάμεσα από τους σφιγκτήρες.
• Ευθυισχιακά ή ισχιοορθικά: Αποτελούν τον πιο συχνό τύπο αποστήματος, καταλαμβάνοντας ποσοστό της τάξεως του 60% των περιπτώσεων. Εντοπίζονται στα εξωτερικά του σφιγκτηριακού μηχανισμού, στο περιορθικό λίπος.
• Υπερανελκτηριακά: Τα υπερανελκτηριακά αποστήματα συνιστούν την πιο σπάνια μορφή της πάθησης, αφού απαντώνται σε ποσοστό 2%. Βρίσκονται στην περιοχή επάνω από τον ανεκλτήρα μυ του πρωκτού.

 

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Τα περιεδρικά και περιορθικά αποστήματα συνήθως αναπτύσσονται από τους αδένες της περιοχής που περιβάλλουν τον πρωκτό και το ορθό. Σπανιότερα, τα αποστήματα είναι αποτέλεσμα μικροβιακής μόλυνσης γύρω από τον πρωκτό. Οι πόροι των αδένων μπορεί να αποφραχθούν και αυτό οδηγεί σε λοίμωξη και φλεγμονή με συλλογή πύου. Καθώς η λοίμωξη επιδεινώνεται, το απόστημα μεγαλώνει και επεκτείνεται στου γύρω ιστούς, προκαλώντας έντονο πόνο και πυρετό. Αυτός ο μηχανισμός δημιουργίας (η επικοινωνία με τους αδένες του ορθού) εξηγεί και τα υψηλά ποσοστά υποτροπής των αποστημάτων, αν δεν γίνει πλήρης οριστική θεραπεία τους.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιτία δημιουργίας ενός περιεδρικού αποστήματος μπορεί να είναι κάποια παθολογική κατάσταση. Αυτή δεν είναι απαραίτητο να αφορά το παχύ έντερο, το ορθό ή τον πρωκτό, αν και τέτοιες παθήσεις κατηγορούνται συχνά για περιεδρικό απόστημα. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι παρακάτω:

• Σακχαρώδης Διαβήτης
• AIDS ή λοίμωξη από HIV με χαμηλό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων
• Νόσος Crohn
• Ελκώδης κολίτιδα
• Λήψη ανοσοκατασταλτικών ή χημειοθεραπευτικών φαρμάκων
• Κύηση
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
• Ραγάδες του δακτυλίου
• Ξένα σώματα στο ορθό

 

Ποια συμπτώματα παρουσιάζει το περιεδρικό απόστημα;

Τις περισσότερες φορές, το περιεδρικό απόστημα εμφανίζεται ξαφνικά ως ένα σημείο σκληρής διόγκωσης, χωρίς προειδοποιητικά σημάδια. Αφού εκδηλωθεί, τα συνήθη συμπτώματα του περιεδρικού αποστήματος είναι τα κάτωθι:

• Πόνος στην περιοχή του πρωκτού και τους γλουτούς
• Εκροή πύου κοντά στον πρωκτό
• Διόγκωση και σκληρία στην περιοχή γύρω από τον πρωκτό
• Επώδυνες κενώσεις
• Πόνος χαμηλά στην κοιλιά
• Πυρετός, νυχτερινοί ιδρώτες και κόπωση

Σε κάθε περίπτωση που εμφανίζετε παρόμοια συμπτώματα θα πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια.

 

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση του ασθενούς και την περιγραφή των συμπτωμάτων στον εξειδικευμένο ιατρό. Στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση είναι προφανής και δεν απαιτούνται εξειδικευμένες εξετάσεις. Άλλες φορές ενδέχεται να χρειαστούν απεικονιστικές εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία της πάσχουσας περιοχής.

Ακόμα και σε περιπτώσεις που το απόστημα «ανοίξει» μόνο του και εκτονωθεί ή βελτιωθεί με συντηρητικά μέσα, ο ασθενής πρέπει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή. Χωρίς την οριστική θεραπεία, τα συμπτώματα συνήθως υποτροπιάζουν. Σε κάθε υποτροπή των αποστημάτων, η οριστική αντιμετώπισή τους γίνεται πιο χρονοβόρα και πολύπλοκη.

Στο κολοπρωκτολογικό ιατρείο θα μπορέσετε να συζητήσετε με τον ειδικό για το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματός σας. Ο ιατρός, αφού σας εξετάσει, θα συζητήσει μαζί σας τους τρόπους αντιμετώπισης, τα πλεονεκτήματα και τα πιθανά προβλήματα. Ύστερα από αυτό, θα προσπαθήσει να εξατομικεύσει τη θεραπεία στα μέτρα σας.

 

Περιεδρικό απόστημα: Θεραπεία

Το περιεδρικό απόστημα δεν μπορεί να θεραπευτεί αποκλειστικά με συντηρητικά μέσα. Η φαρμακευτική αντιβιοτική αγωγή ενδέχεται να ελαττώσει τα ενοχλητικά συμπτώματα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα επιφέρει την ίαση της πάθησης. Η θεραπεία του περιεδρικού αποστήματος είναι αποκλειστικά χειρουργική, κι εξαρτάται τόσο από τη θέση όσο κι από τη φάση στην οποία βρίσκεται.

Στην οξεία φάση του αποστήματος, η θεραπεία εκλογής είναι η διάνοιξη και παροχέτευσή του. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να αντιμετωπιστούν άμεσα ο πόνος και η λοίμωξη του ασθενούς. Η διάνοιξη μπορεί να γίνει και με τοπική αναισθησία, αλλά ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος είναι στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία. Ο κύριος λόγος αυτού είναι η άνεση του ασθενούς και η δυνατότητα που παρέχεται στον ιατρό να εξετάσει λεπτομερειακά την περιοχή, όταν ο ασθενής είναι αναισθητοποιημένος.

Εφ’ όσον είναι εφικτό ο ιατρός θα πρέπει να διερευνήσει την επικοινωνία του αποστήματος με το έντερο. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, ειδικά κατά την οξεία φάση όπου υπάρχει οίδημα και φλεγμονή. Σε δεύτερο χρόνο και αφού ηρεμήσουν τελείως τα φαινόμενα της φλεγμονής, θα πρέπει να λυθεί οριστικά το πρόβλημα της επικοινωνίας με το έντερο.

Παράλληλα με τη χειρουργική διάνοιξη του αποστήματος, θα πρέπει να χορηγηθούν αντιβιοτικά και παυσίπονα. Αυτά θα πρέπει να συνεχιστούν και στο σπίτι, αναλόγως της βαρύτητας της λοίμωξης. Ο ασθενής λαμβάνει εξιτήριο συνήθως την ίδια ημέρα.

Το τραύμα θα πρέπει να μείνει ανοικτό με γάζες, ώστε να πραγματοποιηθεί πλήρης εκκένωση και επούλωση της αποστηματικής κοιλότητας από μέσα προς τα έξω. Θα πρέπει να επισκεφθείτε τον ιατρό για αλλαγή των επιθεμάτων μέσα στις επόμενες ημέρες.

Ο Γενικός Χειρουργός Σπύρος Χ. Ανδρικόπουλος είναι απολύτως ικανός να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε περιστατικό περιεδρικού αποστήματος. Έχει μετεκπαιδευτεί σε πολυάριθμα νοσοκομεία της Μ. Βρετανίας. Διατελεί διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του Λευκού Σταυρού Αθηνών. Για οποιαδήποτε ανάγκη σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.