Παγκρεατίτιδα

 

Το πάγκρεας αποτελεί τον μεγαλύτερο αδένα του ανθρώπινου σώματος. Διαθέτει διττή λειτουργία, καθώς παράγει και εκκρίνει ένζυμα και ορμόνες ιδιαίτερα σημαντικά για τον οργανισμό. Διαθέτει μια ενδοκρινή και μια εξωκρινή μοίρα, και βρίσκεται δίπλα στο δωδεκαδάκτυλο. Οι παραγόμενες ουσίες μεταφέρονται στο λεπτό έντερο, όπου διασπώνται οι πρωτεΐνες. Η παγκρεατίτιδα είναι μια πάθηση, κατά την οποία ο αδένας του παγκρέατος παρουσιάζει φλεγμονή.

Οι ορμόνες που παράγονται στο πάγκρεας είναι η ινσουλίνη και η γλυκαγόνη, δύο ορμόνες εξαιρετικά σημαντικές για τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.

 

 

Ποια είναι τα είδη παγκρεατίτιδας;

Η παγκρεατίτιδα διακρίνεται σε δύο τύπους, ανάλογα με το χρονικό πλαίσιο εκδήλωσης της φλεγμονής. Οι τύποι αυτοί είναι η οξεία και η χρόνια παγκρεατίτιδα. Αναλυτικότερα:

• Οξεία παγκρεατίτιδα: Η οξεία παγκρεατίτιδα χαρακτηρίζεται από αιφνίδια φλεγμονή του αδένα. Προκαλείται λόγω καταστροφής των κυττάρων του παγκρέατος και κύριο αίτιο πρόκλησης αποτελεί η χολολιθίαση, καθώς οι πέτρες της χολής ενσφηνώνονται στα χοληφόρα σωληνάρια.
• Χρόνια παγκρεατίτιδα: Σε αντίθεση με την αιφνίδια φλεγμονή, η χρόνια παγκρεατίτιδα αναπτύσσεται σε μια μεγάλη χρονική περίοδο, συχνά εν αγνοία του ασθενούς. Συνηθέστερη αιτία πρόκλησης της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

 

Πώς προκαλείται η παγκρεατίτιδα;

Οι προαναφερθείσες καταστάσεις, δηλαδή η χολολιθίαση και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, αποτελούν τα κύρια αίτια πρόκλησης της ασθένειας της παγκρεατίτιδας. Άλλες, λιγότερο συχνές αιτίες δημιουργίας παγκρεατικής φλεγμονής αποτελούν οι παρακάτω:

• Υπερασβεστιαιμία
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Ιογενείς λοιμώξεις
• Κληρονομικές γενετικές μεταλλάξεις
• Ισχαιμία
• Αυξημένα τριγλυκερίδια
• Επιπλοκές της κυστικής ίνωσης
• Τραυματισμός

 

 

Παγκρεατίτιδα: Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας διαφέρουν, ανάλογα με το είδος της πάθησης που αντιμετωπίζει ο ασθενής. Συγκεκριμένα, η οξεία παγκρεατίτιδα εμφανίζει συνήθως ενδείξεις πιο αυξημένης έντασης, οι οποίες έρχονται ξαφνικά -ή κλιμακωτά– και σταματούν εξίσου αιφνίδια. Κυριότερη αυτών είναι ο έντονος κοιλιακός πόνος, ο οποίος πολλές φορές αντανακλά στην πλάτη. Άλλα συμπτώματα της κατάστασης αυτής περιλαμβάνουν τα παρακάτω:

• Πυρετό
• Ναυτία ή/και έμετο
• Φούσκωμα στην κοιλιά
• Ευαισθησία κατά το άγγιγμα

Αντίστοιχα, η χρόνια παγκρεατίτιδα εμφανίζει συνήθως συμπτώματα όπως ο ίκτερος, η απώλεια βάρους, ο πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα, η εμφάνιση διαβήτη, η αναιμία κ.ά.

 

Διάγνωση της πάθησης

Η διάγνωση της παγκρεατίτιδας πραγματοποιείται μετά από έλεγχο των συμπτωμάτων και κλινική εξέταση του ασθενούς. Ο ιατρός θα λάβει το πλήρες ιατρικό ιστορικό του, και θα πραγματοποιήσει ορισμένους ελέγχους του αδένα, καθώς και συγκεκριμένες αιματολογικές εξετάσεις. Αρχικά, θα ελέγξει τα επίπεδα των παγκρεατικών ενζύμων (αμυλάση και λιπάση). Εάν αυτά ξεπερνούν τα φυσιολογικά όρια, το σενάριο παγκρεατικής φλεγμονής πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις της πάθησης περιλαμβάνουν τα παρακάτω:

• Δοκιμασία γλυκόζης
• Εξετάσεις αίματος
• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία

 

Παγκρεατίτιδα: Θεραπεία

Η παγκρεατίτιδα αντιμετωπίζεται αρχικά με συντηρητικές μεθόδους. Αυτές περιλαμβάνουν τη διακοπή της σίτισης για να «ξεκουραστεί» το πάγκρεας, την ενδοφλέβια χορήγηση υγρών για την πρόληψη της αφυδάτωσης και τη διαχείριση του πόνου με αναλγητικά. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η συντηρητική αυτή θεραπεία δεν επαρκεί. Τότε, ο ιατρός θα προτείνει κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της φλεγμονής. Σε αυτές περιλαμβάνονται συνήθως η χολοκυστεκτομή και πολύ πιο σπάνια και μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η παγκρεατεκτομή.

Η χολοκυστεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, συνιστάται όταν η παγκρεατίτιδα προκαλείται από χολόλιθους που αποφράσσουν τον παγκρεατικό πόρο. Με αυτόν τον τρόπο, ο ιατρός μειώνει τις πιθανότητες επανεμφάνισης της παγκρεατίτιδας. Η επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως λαπαροσκοπικά, μέσω μικρών τομών. Αυτό επιτρέπει ταχύτερη ανάρρωση και μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο.

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, όταν υπάρχει νέκρωση ή άλλες επιπλοκές, απαιτείται χειρουργικός καθαρισμός των νεκρωμάτων και σπανιότερα παγκρεατεκτομή. Η παγκρεατεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση τμήματος, ή ολόκληρου του παγκρέατος, ανάλογα με την έκταση της βλάβης. Πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία, χρησιμοποιώντας ανοικτές ή λαπαροσκοπικές και ρομποτικές μεθόδους.

Η παγκρεατεκτομή διακρίνεται σε δύο τύπους, ανάλογα με την έκταση της βλάβης: τη μερική και την ολική. Συγκεκριμένα, στη μερική παγκρεατεκτομή, αφαιρείται μόνο το πάσχον τμήμα του οργάνου. Αντιθέτως, στην ολική παγκρεατεκτομή αφαιρείται ολόκληρο το πάγκρεας. Στη συνέχεια, οι γύρω ιστοί και όργανα συνδέονται ώστε να διατηρηθούν οι πεπτικές λειτουργίες.

 

Ο καταρτισμένος Γενικός Χειρουργός Σπύρος Χ. Ανδρικόπουλος έχει μετεκπαιδευτεί στη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική του πεπτικού συστήματος σε πολυάριθμα νοσοκομεία της Μ. Βρετανίας. Διατελεί διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του Λευκού Σταυρού Αθηνών. Εάν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερα σχετικά με την παγκρεατίτιδα, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.