Καρκίνος ορθού

Το παχύ έντερο αποτελείται από τέσσερα επιμέρους τμήματα: το ανιόν, το εγκάρσιο και το κατιόν κόλον, και το σιγμοειδές. Το ορθό είναι το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου, μετά το σιγμοειδές, το οποίο καταλήγει στον πρωκτό. Αποτελεί το τελικό σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα κι έχει μήκος περίπου 12-15 εκατοστά. Ο καρκίνος του ορθού καταλαμβάνει την τρίτη θέση σε συχνότητα, μαζί με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Είναι το ίδιο συνήθης σε άνδρες και γυναίκες, με τη μέση ηλικία εμφάνισης να αγγίζει τα 60 έτη. Έρχεται τέταρτος στη λίστα αιτιών θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως.

Αντίθετα με τις λανθασμένες απόψεις των ασθενών, ο καρκίνος του ορθού είναι διαφορετικός από εκείνον του παχέος εντέρου.

Καρκίνος ορθού: Αίτια και συμπτώματα

Κύριοι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του ορθού είναι η ηλικία και η κληρονομικότητα. Άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών αποτελούν το 80% των περιπτώσεων κολοορθικού καρκίνου. Παράλληλα, η ύπαρξη βεβαρυμμένου οικογενειακού ιστορικού αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του ορθού. Άλλα αίτια της νόσου περιλαμβάνουν τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn. Όπως και στον καρκίνο του παχέος εντέρου, η ύπαρξη πολυπόδων στο ορθό μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου.

Ειδικοί του χώρου θεωρούν την κακή διατροφή ως έναν ακόμη ύποπτο παράγοντα. Τα στοιχεία ωστόσο δεν επαρκούν για να εξακριβωθεί αυτή η θεωρία.

Σε αρχικό στάδιο, ο καρκίνος του ορθού περιγράφεται ως ένα απλό, καλοήθες και ασυμπτωματικό μόρφωμα στο βλεννογόνο του παχέος εντέρου. Εάν δε διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, εξελίσσεται σε νεόπλασμα. Σε αυτήν την περίπτωση, ενδέχεται να παρουσιάσει μια σειρά ενοχλητικών συμπτωμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν:

• Αλλαγές στην κινητικότητα του εντέρου (δυσκοιλιότητα – διάρροια και αλλαγές στη σύσταση των κοπράνων)
• Αίσθημα ατελούς κένωσης
• Παρουσία βλέννης ή αίματος στα κόπρανα
• Κνησμό και ερεθισμό στην περιοχή του πρωκτού
• Πυελικό και κοιλιακό πόνο
• Ανεξήγητη και ακούσια απώλεια βάρους
• Αίσθηση κόπωσης και αδυναμίας
• Αίσθηση φουσκώματος
• Αναιμία

Η αιμορραγία από τον πρωκτό είναι ένα από τα πιο ενδεικτικά συμπτώματα του καρκίνου του ορθού. Χωρίς τη σωστή και λεπτομερή διερεύνηση, μπορεί εύκολα να αποδοθεί λανθασμένα σε αιμορροΐδες.

Πώς διαγιγνώσκεται ο καρκίνος ορθού;

Για τη διάγνωση του κολοορθικού καρκίνου απαιτείται η λήψη ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, δεδομένης της σημασίας του κληρονομικού παράγοντα στην εμφάνιση της νόσου. Εν συνεχεία, πραγματοποιείται κλινική εξέταση της περιοχής του πρωκτού και της κοιλίας (δακτυλική εξέταση). Οι απεικονιστικές εξετάσεις αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας μπορούν να προσφέρουν περισσότερες πληροφορίες για τη θέση και τον ρυθμό ανάπτυξης του όγκου. Ο ασθενής θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει ορθοσκόπηση και πρωκτοσκόπηση, εάν ο όγκος είναι πολύ χαμηλά στο ορθό. Εάν είναι δυνατό, συνίσταται να πραγματοποιείται και ολική κολονοσκόπηση, για την απόκλιση της πιθανότητας συνύπαρξης άλλων εντερικών βλαβών. Σε κάθε περίπτωση, ο ιατρός μπορεί να επιβεβαιώσει οριστικά τον καρκίνο του ορθού με βιοψία.

Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του ορθού αποτελούν τα πιο σημαντικά όπλα, τόσο του ασθενούς, όσο και του ιατρού ενάντια στη συγκεκριμένη νόσο. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητη η συστηματική εξέταση με κολονοσκόπηση για όλα τα άτομα άνω των 45 ετών. Σε περίπτωση βεβαρυμμένου οικογενειακού ιστορικού, το ηλικιακό όριο ενδέχεται να μειωθεί στα 40 έτη ή και λιγότερο και η συχνότητα της εξέτασης να είναι μεγαλύτερη.

Επιλογή θεραπείας

Η θεραπεία του καρκίνου του ορθού ποικίλει, ανάλογα με το στάδιο της νόσου και της θέσης του όγκου. Είναι κατά βάση χειρουργική, και δεν απαιτεί συνοδευτικές ενέργειες στα αρχικά στάδια της νόσου. Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αντιμετώπισης του κολοορθικού καρκίνου, αφού μέσω αυτής ο όγκος είναι πλήρως ιάσιμος. Εάν η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, ενδέχεται να είναι απαραίτητη η διενέργεια ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας πριν ή μετά την επέμβαση. Σε αυτήν την περίπτωση, η χειρουργική αφαίρεση των του κολοορθικού όγκου περιλαμβάνει και την αφαίρεση των λεμφαδένων της περιβάλλουσας περιοχής.

Σε πρώιμο στάδιο, η αντιμετώπιση του όγκου πραγματοποιείται διαπρωκτικά, χρησιμοποιώντας τη λαπαροσκοπική μέθοδο της TaMIS (Transanal Minimally Invasive Surgery). Έτσι, προσφέρεται άμεση ανάρρωση του ασθενούς και ταχύτατη επιστροφή στην καθημερινότητα. Σε περιπτώσεις όπου το στάδιο του καρκίνου είναι πιο προχωρημένο, επιλέγεται η ολική μεσο-ορθική εκτομή TME (Total Mesorectal Excision). Εάν ο όγκος εντοπιστεί σε απόσταση μεγαλύτερη των 5 εκατοστών από τον πρωκτικό δακτύλιο, επιλέγεται η χαμηλή πρόσθια εκτομή, δηλαδή η αφαίρεση του ορθού έως το σιγμοειδές. Το σιγμοειδές αναστομώνεται με τα τελευταία εκατοστά του ορθού, χωρίς την ανάγκη παρά φύση έδρας. Οι επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά και ρομποτικά, και προσφέρουν πλήρη ίαση της νόσου.

Ο εξειδικευμένος Γενικός Χειρουργός Σπύρος Χ. Ανδρικόπουλος έχει μετεκπαιδευτεί στη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική του παχέος εντέρου και του ορθού σε πολυάριθμα νοσοκομεία της Μ. Βρετανίας. Διατελεί διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του Λευκού Σταυρού Αθηνών. Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα που σχετίζονται με τον καρκίνο του ορθού, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.