Ραγάδα δακτυλίου

 

Η ραγάδα δακτυλίου είναι μία επιφανειακή σχισμή στον βλεννογόνο του πρωκτού, η οποία προκαλεί έντονο πόνο, ειδικά κατά την αφόδευση. Αν και πρόκειται για καλοήθη πάθηση, επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής, κυρίως λόγω των ενοχλητικών και επίμονων συμπτωμάτων. Η πάθηση είναι συχνή στους ενήλικες, εμφανίζεται όμως και σε παιδιά ή ηλικιωμένους. Συχνότερα εντοπίζεται στην οπίσθια μέση γραμμή του πρωκτού, περιοχή με περιορισμένη αιμάτωση.

Ανάλογα με τη διάρκεια των συμπτωμάτων και την εικόνα της βλάβης, η ραγάδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια. Η έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπευτική προσέγγιση επιτρέπουν την αποφυγή επιπλοκών και την επάνοδο στην καθημερινότητα χωρίς δυσφορία.

 

Ραγάδα δακτυλίου: Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Η ραγάδα δακτυλίου προκαλείται κατά κύριο λόγο από τραυματισμό του πρωκτικού βλεννογόνου, συνήθως λόγω σκληρών κοπράνων. Η διάταση και η αυξημένη πίεση κατά την κένωση οδηγούν σε ρωγμή του τοιχώματος του πρωκτικού σωλήνα.

Άλλοι παράγοντες που συνδέονται με την εμφάνιση ραγάδας είναι:

• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Επίμονη διάρροια
• Αυξημένη τάση του έσω σφιγκτήρα
• Μηχανικός τραυματισμός από ιατρικές ή σεξουαλικές πρακτικές
• Κακή τοπική αιμάτωση
• Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, όπως η νόσος Crohn

Η περιοχή που προσβάλλεται συχνότερα είναι η οπίσθια μέση γραμμή, ενώ ραγάδα στην πρόσθια περιοχή ή σε έκκεντρη θέση απαιτεί διερεύνηση για δευτεροπαθή αίτια.

 

Συμπτώματα και επιπλοκές

Το κύριο σύμπτωμα της ραγάδας είναι ο έντονος πόνος κατά την αφόδευση, που μπορεί να διαρκεί από λίγα λεπτά έως αρκετές ώρες. Ο πόνος περιγράφεται συχνά ως κοπτικός, καυστικός ή σαν να σκίζεται η περιοχή. Η ένταση του μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την καθημερινή λειτουργικότητα, ενώ πολλές φορές οδηγεί τον ασθενή να αποφεύγει την κένωση, επιδεινώνοντας τον φαύλο κύκλο δυσκοιλιότητας και τραυματισμού.

Άλλα συνοδά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Μικρή ποσότητα κόκκινου αίματος στο χαρτί ή στην επιφάνεια των κοπράνων
• Φαγούρα ή δυσφορία στην πρωκτική περιοχή
• Αίσθημα ατελούς κένωσης
• Σπασμός του σφιγκτήρα που παρατείνει τον πόνο μετά την αφόδευση

Η χρόνια ραγάδα χαρακτηρίζεται από επιμονή των συμπτωμάτων για περισσότερο από έξι εβδομάδες. Συνοδεύεται συχνά από αλλοιώσεις, όπως υπερτροφική θηλή στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα ή δερματική πτυχή εξωτερικά.

 

Ραγάδα δακτυλίου: Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στην επισκόπηση της πρωκτικής περιοχής. Στις οξείες ραγάδες, παρατηρείται μία γραμμική ρωγμή με ερυθρότητα και ευαισθησία. Αντίθετα, οι χρόνιες παρουσιάζουν παχιά χείλη και συνυπάρχουσες ανατομικές αλλοιώσεις. Η δακτυλική εξέταση συχνά αποφεύγεται λόγω του πόνου, ενώ η πρωκτοσκόπηση πραγματοποιείται με προσοχή. Σε ύποπτα ή μη τυπικά περιστατικά, μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω διερεύνηση με κολονοσκόπηση ή άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, προκειμένου να αποκλειστούν άλλες παθήσεις όπως περιεδρικά συρίγγια, αποστήματα ή πρωκτικός καρκίνος.

 

 

Συντηρητική αντιμετώπιση

Η πρώτη επιλογή θεραπείας στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η συντηρητική αγωγή, ειδικά όταν πρόκειται για οξεία ραγάδα. Ο στόχος είναι η ανακούφιση από τον πόνο, η διευκόλυνση της επούλωσης και η χαλάρωση του έσω σφιγκτήρα.

Η θεραπεία περιλαμβάνει:

• Τροποποίηση της διατροφής με έμφαση στις φυτικές ίνες
• Αυξημένη πρόσληψη υγρών
• Αποφυγή καθυστερημένης ή επίπονης αφόδευσης
• Καθημερινά καθιστά μπάνια με χλιαρό νερό
• Τοπικές αναισθητικές και αναλγητικές αλοιφές
• Αλοιφές με νιτρογλυκερίνη, νιφεδιπίνη ή διλτιαζέμη που χαλαρώνουν τον σφιγκτήρα και βελτιώνουν την αιμάτωση
• Χρήση ήπιων καθαρτικών, όταν απαιτείται

Η διάρκεια της αγωγής είναι συνήθως 6-8 εβδομάδες. Περίπου 60-70% των ασθενών με οξεία ραγάδα ανταποκρίνονται καλά στη συντηρητική θεραπεία. Ωστόσο, η επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμμόρφωση με τις οδηγίες και την αλλαγή στον τρόπο ζωής.

 

Ραγάδα δακτυλίου: Χειρουργική θεραπεία

Όταν η ραγάδα δεν υποχωρεί με συντηρητικά μέσα ή είναι χρόνια και επίμονη, προτείνεται χειρουργική αντιμετώπιση. Η πιο διαδεδομένη τεχνική είναι η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή. Κατά τη διαδικασία αυτή, διατέμνεται μερικώς ο έσω σφιγκτήρας του πρωκτού, με αποτέλεσμα να μειώνεται η πίεση και να αποκαθίσταται η αιμάτωση της περιοχής.

Η επέμβαση είναι σύντομη και ασφαλής, ενώ μπορεί να γίνει με τοπική ή γενική αναισθησία. Τα ποσοστά επιτυχίας φθάνουν το 90-95%, ενώ η επούλωση επιτυγχάνεται μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Σε εναλλακτικές περιπτώσεις, ή όταν η σφιγκτηροτομή αντενδείκνυται, μπορεί να εφαρμοστούν άλλες μέθοδοι:

• Έγχυση βοτουλινικής τοξίνης (Botox) για παροδική χαλάρωση του σφιγκτήρα
• Νεαροποίηση – Αφαίρεση της χρόνιας ραγάδας (fissurectomy)
• Εφαρμογή laser τεχνικών

Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από την κλινική εικόνα, το ιστορικό και τις ανάγκες του ασθενούς.

 

Πρόληψη και μακροχρόνια φροντίδα

Η πρόληψη της ραγάδας βασίζεται στη σωστή εντερική λειτουργία και στην αποφυγή τραυματισμών του πρωκτικού βλεννογόνου. Η τήρηση υγιεινών συνηθειών μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπής, ακόμη και μετά από επιτυχή θεραπεία.

Συστήνονται:

• Τακτική κατανάλωση φυτικών ινών μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων
• Επαρκής ημερήσια ενυδάτωση
• Ήπια άσκηση για τόνωση της κινητικότητας του εντέρου
• Αποφυγή έντονης προσπάθειας κατά την αφόδευση
• Αποφυγή καθυστερημένης κένωσης

Η παρακολούθηση και η καθοδήγηση από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, σε συνδυασμό με την ενημέρωση και τη συμμόρφωση του ασθενούς, συμβάλλουν αποφασιστικά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση και την αποτροπή επιπλοκών.

 

Ο καταρτισμένος Γενικός Χειρουργός Σπύρος Χ. Ανδρικόπουλος έχει μετεκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση των παθήσεων του πρωκτού σε πολυάριθμα νοσοκομεία της Μ. Βρετανίας. Διατελεί διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του Λευκού Σταυρού Αθηνών. Εάν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τη ραγάδα δακτυλίου ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.